Auteur: 
Neem contact op met Robert Kamphuis
Directeur | Senior Adviseur Ruimtelijke Ordening en Milieu
Op 2 november 2022 oordeelde de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State dat de bouwvrijstelling niet voldoet aan het Europese natuurbeschermingsrecht. De Raad van State kan daardoor niet anders dan constateren dat de bouwvrijstelling niet gebruikt mag worden bij bouwprojecten. De bouwvrijstelling is daarmee van tafel. Maar betekent dat ook dat er nu een algehele bouwstop geldt? Het antwoord is nee.
Hoe krijg je nu een vergunning?
In de praktijk werd de bouwvrijstelling veel gebruikt om een vergunning voor bouw- en infrastructurele projecten te verkrijgen. Op welke manier kun je – nu je de bouwvrijstelling niet meer mag gebruiken – alsnog een vergunning krijgen? Eén ding is zeker: het gaat meer rekenwerk en inspanning kosten.
Voordat de bouwvrijstelling werd ingevoerd, was het noodzakelijk om per project onderzoek te doen naar de mogelijke gevolgen van de uitstoot van stikstof. Nu de vrijstelling van tafel is, geldt dat opnieuw.
Waarom is de vergunningverlening lastiger geworden?
In de bouwfase én de gebruiksfase van een bouwproject wordt stikstof uitgestoten. Veel Natura 2000-gebieden zijn stikstofgevoelig en om verslechtering van deze gebieden te voorkomen is een toename van de stikstofdepositie niet toegestaan. Heb je bouwplannen? Dan zal je daarom moeten aantonen dat er geen sprake is van verslechtering van Natura 2000-gebieden.
Welke mogelijkheden heb je?
Welke mogelijkheden zijn er om aan te tonen dat een project in overeenstemming is met de Wet natuurbescherming en er dus geen verslechtering optreedt?
Aeriusberekening
Je kunt de uitstoot van stikstof (NOx) berekenen die gedurende de bouw van een bouwproject plaatsvindt op een Natura 2000-gebied. Daarvoor wordt het rekenprogramma Aerius gebruikt. Komt de uitstoot van NOx niet boven de 0,00 mol? Dan heeft het bouwproject geen effect op een Natura 2000-gebied. In dat geval is er dus basis voor het verlenen van een vergunning.
Passende beoordeling
Veroorzaakt een bouwproject een stikstofdepositie van meer dan 0,00 mol? Dan kun je middels een passende beoordeling bekijken in hoeverre de depostie van stikstof (NOx) negatieve effecten heeft op de relevante Natura 2000-gebieden.
Extern salderen
Is er dan nog sprake van een toename van de stikstofdepositie? Dan kan het interessant zijn om te onderzoeken of extern salderen een oplossing is. Het idee van extern salderen is dat je de stikstofdepositie van het bouwproject compenseert met stikstof/ammoniak van stoppende agrarische bedrijven.
Is er een (agrarische) ondernemer in de directe omgeving van het bouwproject die zijn bedrijfsactiviteiten (gedeeltelijk) gaat staken? Dan zou dat een mogelijke oplossing kunnen bieden.
Groot algemeen belang ADC-toets
Is uit een passende beoordeling naar voren gekomen dat je significante negatieve effecten op de Natura 2000-gebieden niet (volledig) kunt uitsluiten? Dan is de ADC-toets de laatste stap die je kunt doorlopen.
Lang niet alle projecten vallen binnen de kaders van de ADC-toets. Wil je hiervan gebruikmaken? Dan moet je voldoen aan 3 voorwaarden:
- Er mogen geen alternatieven zijn;
- Er moet sprake zijn van dwingende redenen van groot openbaar belang;
- Er worden compenserende maatregelen getroffen om te waarborgen dat de algehele samenhang van Natura 2000 bewaard blijft.
Meer weten?
De uitspraak van de Raad van State geeft bouwondernemers hoofdbrekens; dat begrijpen wij heel goed. Er zijn oplossingen, maar dat vergt wel verder onderzoek. Wij kunnen je verder helpen met het uitvoeren van Aeriusberekeningen of nader onderzoek. Ook kunnen wij ondersteunen bij het verkrijgen van stikstof door middel van extern salderen. Wil je hier meer over weten? Neem gerust contact op met onze adviseurs.
