Nederland zet eerste stap naar nieuwe vergunningverlening

Datum: 29 april 2025

Auteur: Annewies de Haan

Sector: Agrarisch

De stikstofproblematiek houdt Nederland in de houdgreep. Met het ‘Startpakket Nederland van het slot’ zet het kabinet nu de eerste stap richting ruimte om weer te bouwen, verduurzamen en ondernemen. Wat verandert er? En wat betekent dat voor jouw project of bedrijf? We zetten de belangrijkste punten voor je op een rij.

Waarom is actie nodig?

Recente uitspraken van de Raad van State maken intern salderen, het intern verrekenen van stikstof binnen je bedrijf, niet langer vanzelfsprekend. Daardoor zitten veel projecten muurvast: van het ontwikkelen van bedrijven, woningbouw en infrastructuur tot verduurzaming en defensie. Vooral PAS-melders en bedrijven die eerder legaal intern saldeerden, verkeren in onzekerheid. De overheid grijpt nu in om stilstand te voorkomen.

De viersporenaanpak: zo pakt de overheid het aan

Het kabinet kiest voor een aanpak langs 4 sporen.

Nieuw vergunningensysteem

Het huidige systeem blokkeert innovatie en verduurzaming. Daarom werkt de overheid aan een nieuw stelsel waarin:

Kleinschalige activiteiten met minimale stikstofuitstoot worden uitgezonderd van vergunningplicht.
Er een rekenkundige ondergrens komt: blijf je daaronder, dan hoef je geen natuurvergunning aan te vragen.
Het AERIUS-rekenmodel en natuurdoelanalyses worden verbeterd.
Er een alternatief komt voor de kritische depositiewaarde (kdw), gericht op emissiedoelen.

Rond de zomer volgt er een spoedwet met het nieuwe vergunningensysteem en stikstofmaatregelen. Het doel? Een werkbaar systeem waarbij voor initiatiefnemers snel duidelijk is wat er wel en niet kan.

Structurele maatregelen voor stikstofreductie en natuurherstel

Vergunningen komen alleen los als de natuur zich herstelt. Daarom investeert de overheid fors:

€ 750 miljoen voor vrijwillige beëindiging van veehouderijen.
€ 627 miljoen voor extensivering in de melkveehouderij.
€ 213 miljoen voor agrarisch natuurbeheer.
€ 100 miljoen extra voor natuurherstel in Natura 2000-gebieden tussen 2026 en 2030.
€ 12,5 miljoen per jaar voor betere monitoring van natuurontwikkeling.
Specifieke maatregelen rond de Veluwe en de Peel.
Oplossingen voor PAS-melders en intern salderende bedrijven.

Bovendien komt er een bredere aanpak voor natuurdoelanalyses, die álle drukfactoren meeneemt. Dit moet leiden tot meer gerichte herstelmaatregelen en extra ruimte voor economische activiteiten.

Aandacht voor maatschappelijke impact

De stikstofproblematiek raakt ondernemers, gezinnen en hele regio’s. Daarom stemt het kabinet de maatregelen af op de gevolgen voor activiteiten uit de periode 2020–2025. Dit wordt gekoppeld aan de maatregelen uit spoor 1 en 2.

Europese inzet

Omdat een deel van de regels uit Brussel komt, zet het kabinet zich ook in voor mogelijkheden om:

Knellende Europese regels te versoepelen.
Natura 2000-gebieden aan te passen.
Beter samen te werken met Vlaanderen en Duitse deelstaten vanwege grensoverschrijdende stikstofdeposities.
Een structurele dialoog te voeren met de Europese Commissie voor meer ruimte binnen de bestaande kaders.

Wat gebeurt er al op korte termijn?

In 2025 en 2026 wil het kabinet de volgende stappen zetten:

Wetgeving: spoedwet die het vergunningensysteem fundamenteel verandert.
Natuurherstel: extra €100 miljoen voor herstelmaatregelen.
Emissiereductie: specifieke reductiedoelen voor de landbouw, industrie en mobiliteit, ondersteund door € 1,6 miljard extra budget.
Regionale aanpak: maatwerk voor de Veluwe en de Peel, met focus op hydrologie en gebiedsgerichte oplossingen.

Belangrijk is dat de kritische depositiewaarde (kdw) wordt losgelaten. De nadruk verschuift naar echte emissiereductie, in plaats van theoretische berekeningen.

Wat betekent dit voor jouw bedrijf?

Voor jou als ondernemer betekent dit:

Meer perspectief op vergunningverlening, vooral als je stikstofneerslag laag is.
Snellere procedures dankzij duidelijke ondergrenzen.
Beter onderbouwde vergunningen door verbeterde monitoring.

Maar er is ook werk aan de winkel: ieder bedrijf zal waarschijnlijk een bijdrage moeten leveren aan de stikstofreductie, afgestemd op de sector en regio waarin je actief bent.

En verder?

Dit startpakket is nog maar het begin. In augustus volgt meer duidelijkheid over aanvullende maatregelen, nieuwe financiering en de juridische borging van de regelgeving.

De Omgevingsadviseurs volgt de ontwikkelingen op de voet. We ondersteunen je graag bij vragen over vergunningen, stikstofreductiestrategieën en de kansen die deze nieuwe aanpak biedt.