Auteur: 
Neem contact op met Ginet Ballast-Schultz
Adviseur Ruimtelijke Ordening en Milieu
‘Je sloopt een stuk van je levenswerk.’ ‘Het is emotioneel een zwaar proces en je moet je leven opnieuw invullen.’ ‘Ineens was er stilte. Er kwam niemand meer langs.’ Deze uitspraken van gestopte of stoppende boeren leggen de vinger op de zere plek. Er gaat een wereld schuil achter boeren die stoppen of gestopt zijn met hun bedrijf. De menselijke kant achter het stopproces verdient dan ook meer aandacht.
Hoe voel je je?
Dat was de conclusie van mijn afstudeeronderzoek naar de leegstand op agrarische erven. Het emotionele aspect en de behoefte van jou als agrarische ondernemer blijft vaak buiten beschouwing. Wat gaat er in je om als je besluit te stoppen of te slopen? Hoe voel je je bij deze beslissing? Sta je er helemaal achter? En wat vindt je familie ervan?
Uitstelgedrag
De leegstand op het platteland stijgt nog steeds. De komende jaren komt ruim 40 miljoen m2 agrarische bebouwing vrij. Oorzaken zijn de toenemende schaalvergroting die bedrijven financieel niet bij kunnen benen en bedrijven zonder opvolging. De toename in leegstand betekent een grote opgave op het gebied van herbestemming, sloop en sanering. Er komt veel af op boeren die willen stoppen of al gestopt zijn.
Het is in eerste instantie al een proces om erachter te komen wat je wilt met je locatie en je stallen die leegstaan. Blijf je er tegenaan kijken of ga je er iets mee doen? Veel boeren schuiven deze beslissing voor zich uit, omdat ze vastlopen en niet weten waar ze moeten beginnen. Ze vinden het lastig om keuzes te maken.
De behoefte om duidelijkheid te hebben over wat de mogelijkheden op hun erf zijn, is groot. Voor mijn onderzoek interviewde ik meerdere gestopte en stoppende boeren die niets liever willen dan iemand die hen helpt met het aanleveren van de juiste stukken, contactpersoon is naar overheidsinstanties en de juiste stappen zet. Maar wat hierbij opvalt, is dat de menselijke kant onderbelicht blijft.
Zelfinzicht
Mijn collega-adviseur Robert Kamphuis ziet ook hoe belangrijk het is om aandacht te hebben voor het persoonlijke aspect bij stoppende boeren. Robert: ‘Het is aan de ene kant belangrijk om te weten wat je wilt. Zorg voor zelfinzicht. Maar naast de praktische invulling na het stoppen met een bedrijf, is er ook de menselijke kant die meer aandacht verdient.’
‘Mens en boer zijn nauw verweven. Agrariër zijn is een levenswijze. Daar komt een einde aan, daar moet afscheid van worden genomen. Het is in sommige situaties te vergelijken met een rouwproces. Hoe geef je weer invulling aan de dag? En wat past bij jou? En heb je een goed gevoel over wat het stoppen met de rest van de familie doet?’ zegt Robert.
Rust
‘Ik vond het erg moeilijk om te vertellen wat de plannen waren. Maar mijn broers hadden er vrede mee. Dat was een geruststelling.’ ‘Het was verschrikkelijk. Vooral toen alle koeien weg moesten. Maar dit was wel de beste oplossing.’ ‘Nadat ik de beslissing tot staken had uitgesproken, kreeg ik respect en erkenning van familie en buren.’
Deze boeren kijken over het geheel genomen positief terug op het proces tijdens en na het stoppen met hun bedrijf. Dat is essentieel in het proces. Stoppen met een agrarisch bedrijf heeft namelijk een behoorlijke impact. Er komt veel op je af en dat mag aan bod komen. Het geeft rust door te praten over wat dit persoonlijk met je doet en dat is veel waard. Daar mag meer aandacht voor zijn.
Neem contact op
Wil je meer weten over wat de gevolgen zijn van het stoppen met je bedrijf of wil je hulp bij het zetten van de juiste stappen? Neem dan contact met mij op.
